Program edukacyjny dla klas 0-3 szkół podstawowych
Celem programu jest promowanie działań edukacyjnych, zachęcających do korzystania ze środków transportu zbiorowego, roweru czy poruszania się pieszo, a także pokazanie korzyści wynikających z dążenia do zrównoważonego transportu, takich jak: oszczędność czasu i pieniędzy, poprawa zdrowia i bezpieczeństwa na drogach, lepsza jakość środowiska naturalnego, w tym poprawa jakości powietrza oraz możliwość tworzenia przyjaznej przestrzeni miejskiej dostępnej dla wszystkich.
Założenia programu edukacyjnego „Po Warszawie pieszo i na kółkach” są spójne z polityką transportową miasta, która jest realizowana przez jednostki miejskie, takie jak: Zarząd Transportu Miejskiego i Zarząd Dróg Miejskich oraz spółki: Tramwaje Warszawskie, Metro Warszawskie, Miejskie Zakłady Autobusowe i Szybka Kolej Miejska.
Program wpisuje się również w realizację inicjatywy Komisji Europejskiej z 2002 roku, jaką jest Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu, który odbywa się co roku w dniach 16-22 września, a wieńczy go ogólnoświatowa akcja znana jako „Dzień bez samochodu”. Głównym celem tych obchodów jest promocja ekologicznych form podróżowania.
Program „Po Warszawie pieszo i na kółkach” został opracowany w Młodzieżowym Domu Kultury im. Władysława Broniewskiego z inicjatywy Biura Polityki Mobilności i Transportu Urzędu m.st. Warszawy. Podejmuje tematykę mobilności i zrównoważonego transportu w Warszawie i jest dedykowany dla uczniów zerówek i klas 1-3 oraz nauczycieli chętnych do nowych doświadczeń i poszukiwań, dla których ważne są podejmowane w programie zagadnienia.
Cele programu
- Opracowanie materiałów edukacyjnych nt. zrównoważonej mobilności i przeprowadzenie pilotażowego programu w wybranych warszawskich szkołach podstawowych, w klasach 0-3.
- Przygotowanie metodyczne nauczycieli do realizacji programu poprzez działanie i praktyczne rozwiązywanie problemów oraz umożliwienie im nawiązania współpracy z instytucjami i jednostkami miejskimi realizującymi politykę transportową m.st. Warszawy.
- Przeprowadzenie działań edukacyjnych w klasach 0-3 nt. zrównoważonej mobilności, w tym przekazanie informacji o możliwościach poruszania się po Warszawie w sposób przyjazny dla środowiska.
- Zapoznanie dzieci z wzorcami do naśladowania oraz przykładami dobrych zachowań, dostosowanymi do wieku odbiorców, w tym savoir-vivre w komunikacji miejskiej, na przystankach, na chodniku i na ścieżce rowerowej, zwrócenie uwagi na osoby potrzebujące pomocy.
- Zainteresowanie najmłodszych warszawiaków różnymi środkami transportu miejskiego oraz infrastrukturą służącą mobilności w przestrzeni publicznej.
Czas trwania
Pilotaż: od września do grudnia z finałem przed feriami zimowymi
I edycja: od lutego (po feriach) do czerwca
Uczestnicy
uczniowie klas 0-3 (cała klasa lub grupa świetlicowa/koło zainteresowań);
planuje się również włączenie rodziców w praktyczne działania dzieci realizowane w szkole, ale mające kontynuację w domach rodzinnych
Harmonogram i terminarz
- Opracowanie koncepcji programu edukacyjnego (nazwa, logo, postać/przewodnik; propozycje działań praktycznych z dziećmi z podziałem na poziomy edukacyjne: dla zerówki i I klasy, dla II klasy i dla III klasy, zakres tematyczny szkoleń dla nauczycieli, opisy pomocy dydaktycznych – gry, plansze, rekwizyty do zabaw i materiały szkoleniowe dla nauczycieli)
- Opracowanie materiałów edukacyjnych dla nauczycieli (ulotka, materiały konferencyjne, pakiet edukacyjny z praktycznymi pomysłami, gra dydaktyczna, segregator do wpinania materiałów i pomocy dydaktycznych)
- Strona www programu – prezentowanie realizacji programu, komunikacja z uczestnikami, zamieszczanie dodatkowych materiałów do pobrania
- Konferencja inaugurująca program, w pobliżu terminu obchodów Europejskiego Tygodnia Transportu Zrównoważonego i Dnia bez Samochodu (16-22 września)
W programie:
prezentacje nt. warszawskiego transportu publicznego i zrównoważonej mobilności, komunikacja miejska jako hobby i pomysł na życie, praktyczne warsztaty metodyczne (modele, makiety, monidła, lapbooki, wideo klipy).
Każdy z uczestników zostanie zobowiązany do przeprowadzenia jednych zajęć z klasą wg propozycji zaprezentowanej na warsztatach i przesłania krótkiej relacji. Najciekawsze relacje będą zamieszczone na stronie internetowej programu.
- Warsztaty dla nauczycieli, deklarujących udział w programie z całą klasą (zaprezentowanie materiałów i pomocy dydaktycznych do realizacji programu przez uczniów, zapisy na wycieczki do miejsc związanych z warszawskim transportem, pomysły na aktywności i działania) - październik
- Realizacja programu w szkole na lekcjach, w świetlicy, podczas wycieczek do miejsc związanych z tematem: październik - grudzień
- Finał pilotażu: turniej dla drużyn, prezentacja działań zrealizowanych w szkole, wręczenie dyplomów, zaświadczeń oraz upominków dla dzieci i dla nauczycieli – styczeń
- Nabór do I edycji – styczeń/luty
- Warsztaty dla nauczycieli zgłoszonych do I edycji programu - luty
- Finał I edycji programu: gra terenowa, piknik rodzinny z Fasolkami - czerwiec
Założenia programu
W przebiegu programu nie przewidujemy rywalizacji o to, kto wykona więcej i lepiej. W żadnym z etapów nie ma form konkursowych. Turnieje, gry terenowe i prezentacje efektów są formą sprawdzenia zdobytej wiedzy i jej praktycznego zastosowania oraz okazją do działania zespołowego.
Uczestnicy decydują, które z proponowanych zadań chcą wykonać, w jakim tempie, na jakim poziomie szczegółowości oraz w jakiej formie przygotują prezentację wyników. Nagrodą jest satysfakcja z wykonania zadań oraz podzielenie się z innymi swoimi doświadczeniami i pomysłami.
Nauczyciele uczestniczący w programie otrzymują bogaty zestaw materiałów edukacyjnych. Podczas warsztatów metodycznych prezentujemy konstruowanie modeli, gry i zabawy dydaktyczne, eksperymenty i doświadczenia uatrakcyjniające podejmowane w placówkach działania.
Omawiamy również bieżącą realizację programu, dzielimy się doświadczeniami i pomysłami, rozmawiamy o trudnościach i próbujemy im zaradzić.
Uczestnictwo w programie
- Nauczyciel wraz z klasą (kołem zainteresowań, grupą świetlicową) może uczestniczyć w programie, realizując wybrane zagadnienia opisane w materiałach dla nauczycieli.
- Do programu nauczyciel zgłasza klasę, wysyłając formularz zgłoszenia pobrany ze strony MDK Łazienkowska.
- Nauczyciel może uczestniczyć w pilotażu programu lub edycji wiosennej.
Korzyści z udziału w programie
- zainteresowanie najmłodszych warszawiaków różnymi środkami transportu miejskiego oraz infrastrukturą służącą mobilności w przestrzeni publicznej
- pozyskanie aktualnych informacji o tym, jak działa warszawski transport publiczny czyli jak poruszać się po Warszawie: bezpiecznie, wygodnie, ekonomicznie i ekologicznie
- nawiązanie współpracy z instytucjami i jednostkami miejskimi realizującymi politykę transportową miasta
- dostęp do bazy praktycznych pomysłów, ciekawych materiałów edukacyjnych i pomocy dydaktycznych nt. zrównoważonej mobilności
- poznanie metod i sposobów atrakcyjnego przekazywania wiedzy uczniom, by skutecznie zachęcić ich do aktywnych działań (badania terenowe, wycieczki do miejsc tematycznie związanych z komunikacją miejską, tworzenie modeli, makiet, konstruowanie pojazdów, gry terenowe, turnieje i quizy rodzinne, np. Czy wiesz, jak dawniej podróżowano po Warszawie?)
Zagadnienia i metody
Proponowane bloki zajęć wraz z wybranymi metodami:
- Zrównoważony transport w Warszawie - tworzymy lapbooka.
- Poznajemy warszawskie środki transportu – konstruujemy modele i monidła.
- Moje miasto, moje osiedle – tworzymy makietę miasta lub osiedla z rozwiązaniami komunikacyjnymi przyjaznymi środowisku.
- Poznajemy infrastrukturę transportową i miejski system komunikacji – zwiedzamy zajezdnie tramwajowe lub autobusowe, stacje metra i kolejki SKM, obserwujemy i przeprowadzamy wywiady np. z motorniczym, kierowcą autobusu.
- Jak sprawnie przemieszczać się po Warszawie, korzystając z transportu zbiorowego:
- wizja lokalna w najbliższej okolicy (linie autobusowe, tramwajowe, przystanki, stacje metro i SKM, rozkłady jazdy),
- zapoznanie się ze stroną Warszawskiego Transportu Publicznego - wyznaczanie tras z wykorzystaniem aplikacji „Jak dojadę”,
- zwiedzamy Warszawę, korzystając z transportu publicznego oraz pieszo - gra dydaktyczna „Po Warszawie pieszo i na kółkach”,
- weekend w mieście - turniej rodzinny.
- Bezpiecznie dla siebie i innych poruszamy się po mieście:
- „Stonoga w opałach” – czytanie opowiadania o trudnej sytuacji, która zdarzyła się w komunikacji miejskiej oraz uzupełnienie komiksu z podaniem wybranego rozwiązania,
- „Detektyw w akcji” – zapoznanie się z zagadkową sytuacją, o której napisano w rubryce „Komunikacja miejska i sprawy mieszkańców” osiedlowego portalu internetowego, wszczęcie śledztwa przez detektywów klasowych, wypełnienie akt sprawy i sformułowanie oświadczenia dla lokalnej prasy.
- Komunikacyjny savoir-vivre - czy warszawiacy potrafią kulturalnie korzystać z komunikacji miejskiej (obserwacje, dyskusje, wideoklipy, scenki dramowe, komiksy do uzupełnienia, kamishibai - tradycyjna japońska sztuka opowiadania historii).
- Ale historia! Jak i czym dawniej podróżowano po Warszawie - rodzinny quiz komunikacyjny „Pytanie do babci, zagadka dla dziadka, czy coś wie mama, czy tata pamięta?” – wyjaśnienie humorystycznych sytuacji lub nazw środków transportu wybranych z felietonów Wiecha i innych publikacji.
- Jak i czym pojedziemy w mieście przyszłości – konstruowanie modeli warszawskich pojazdów przyszłości wraz z przygotowaniem dokumentacji i opisem korzyści dla środowiska.